Cô Ba Thi Và Hột Gạo

Lời giới thiệu của Đồng chí Nguyễn Minh Triết

Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng ngày 030/4/1975, Thành phố Sài Gòn - Gia Định được giải phóng hầu như nguyên vẹn đã đem lại những niềm vui vô bờ bến, những thuận lợi lớn, song cũng chất chứa bao khó khăn và tiềm ẩn sự bất ổn không nhỏ. Sau vài năm đầu, kinh tế ngày càng sa sút nghiêm trọng, sản xuất, dịch vụ đều giảm; giá cả thị trường tăng liên tục. Lại thêm chiến tranh biên giới Tây Nam, phía Bắc thiên tai xảy ra liên tiếp, ảnh hưởng đến vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long. Chiến | tranh, đói kém, tệ nạn xã hội, sự chống phá của các thế lực phản động, thù địch... cùng những sai lầm, duy ý chí trong cải tạo và xây dựng kinh tế, trong quản lý điều hành xã hội, tình trạng ngăn sông cấm chợ... gây nên tâm lý bất an trong xã hội. Hình ảnh từng đoàn người rồng rắn xếp hàng trước các cửa hàng lương thực quốc doanh, cái cảnh nhà nhà ăn độn bo bo, sắn... trở thành nỗi trăn trở, suy gẫm thường trực của những người lãnh đạo Vốn xuất thân từ dân, sống gắn bó với dân, thề hẹn suốt đời lo cho dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra: “Chúng ta tranh được tự do, độc lập rồi mà dân cứ chết đói, chết rét, thì tự do, độc lập cũng không làm gì. Dân chỉ biết rõ giá trị của tự do, của độc lập khi mà dân được ăn no, mặc đủ”(1). “Vì vậy chính sách của Đảng và Chính phủ là phải hết sức chăm nom đến đời sống của nhân dân. Nếu dân đói, Đảng và Chính phủ có lỗi”(2)... Thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ, Thành phố Hồ Chí Minh đã tích cực tháo gỡ khó khăn, khôi phục sản xuất, kinh doanh, chăm lo cải thiện đời sống cho nhân dân; bám sát thực tiễn, dựa vào dân, tìm mọi giải pháp phù hợp, từ đó có những bước đột phá, mạnh dạn “phá rào”, thực hiện “cởi trói” về cơ chế để giúp sản xuất “bung ra”, cải tiến lĩnh vực lưu thông phân phối, trước hết là lo bữa ăn cho dân.

Trước tình hình đó, Thành phố quyết định thành lập Công ty Kinh doanh Lương thực do đồng chí Nguyễn Thị Ráo - Chín Ráo, Ba Thi, Phó Giám đốc Sở Lương thực trực tiếp làm Giám đốc. Vốn xuất thân từ một cô gái thôn quê nhà nghèo, sống cuộc đời lam lũ, gian truân, bươn chải với cuộc sống, nên khi đi làm cách mạng Di Ba sớm nhập tầm quan điểm quần chúng, dựa vào dân, từ đó mà dám nghĩ, dám làm để mang lại lợi ích cho dân. Dì Ba là một chiến sĩ cách mạng được trui rèn qua hai cuộc kháng chiến; là vợ của liệt sĩ Nguyễn Trọng Tuyển, bí danh Ba Thi, Bí thư Tỉnh ủy Gia Định (1958 - 1959); sau này Di mang tên gọi đó như một lời thề thủy chung, son sắt tình đồng chí, nghĩa vợ chồng... Tất cả những điều đó đã hun đúc nên hình ảnh Anh hùng Lao động Nguyễn Thị Rào - Ba Thi, người phụ nữ có một thời “tả xung hữu đột” khắp mọi vùng nông thôn đồng bằng sông Cửu Long trong hoàn cảnh hết sức phức tạp, suy tính đến bạc đầu vì khắc khoải sự đói no của người dân Thành phố.

Đồng chí Trần Bạch Đằng (Tư Ánh) - nguyên Bí thư Thành ủy Sài Gòn - Gia Định (1971 - 1972) đã nhận định: “Hạt gạo chị Ba Thi thật nhiều chất chứa. Rất khó phân tích tỷ lệ các phần cấu thành trong danh hiệu anh hùng của chị Ba, bao nhiêu phần trăm thuộc suy tính đến bạc tóc, bao nhiêu phần trăm thuộc những đêm thức trắng vì khắc khoải sự đói no của Thành phố, bao nhiêu phần trăm thuộc kinh nghiệm của một cán bộ từng lăn lộn với quần chúng tại một Thành phố lớn, kinh nghiệm dẫn đến cách tổ chức làm ăn thoát hẳn lối mòn bao cấp”1).

Tôi may mắn có vài năm cùng sống và làm việc bên cạnh Dì Ba ở cơ quan Ban Dân vận Trung ương Cục miền Nam. Chúng tôi kính trọng và học tập rất nhiều những đức tính cao quý của Dì: hết lòng thương yêu, chăm lo cho mọi người; nghiêm khắc mà bao dung; chặt chẽ nhưng sáng tạo; trách nhiệm và lòng trung thành đặt lên trên hết... | Tôi hoan nghênh Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh tái bản cuốn sách Cô Ba Thi và hột gạo nhân dịp kỷ niệm 40 năm giải phóng Sài | Gòn, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Cuốn sách giới thiệu sự hình thành, hoạt động có hiệu quả của Công ty Kinh doanh Lương thực Thành phố Hồ Chí Minh và những con người gắn bó với | Công ty từ những ngày đầu khó khăn, gian khổ, tiêu | biểu nhất là Anh hùng Lao động Nguyễn Thị Rào - Ba Thi. Nhưng ý nghĩa của cuốn sách không bó hẹp trong khuôn khổ các sự kiện nổi bật đó. Người đọc có dịp hiểu biết thêm về tình hình Thành phố, đất nước, con người Việt Nam một thời quá khứ: Trong hoàn cảnh hết sức khó khăn của thời bấy giờ, cán bộ, đảng viên với tinh thần tất cả vì nhân dân, hết lòng hết sức phụng sự nhân dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh đã phát huy tính năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, tận tâm, | tận lực lo cho nhân dân; đồng thời là để khơi dậy và phát huy tinh thần ấy, nâng cao ý thức trách nhiệm đối với Thành phố, với đất nước, với dân trong sự nghiệp đẩy mạnh công cuộc đổi mới, hội nhập hiện nay.

Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách Cô Ba Thi và hột gạo cùng bạn đọc.

NGUYỄN MINH TRIẾT Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị,

Nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam,

Nguyên Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh