“Totto-chan Bên Cửa Sổ” (tựa gốc: Madogiwa no Totto-chan) của Kuroyanagi Tetsuko là một trong những tác phẩm kinh điển của văn học thiếu nhi Nhật Bản, được xuất bản lần đầu tại Nhật vào năm 1981 và nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu với hơn 20 triệu bản bán ra tính đến nay. Đây không chỉ là một cuốn hồi ký kể về những năm tháng học tiểu học của chính tác giả tại trường Tomoe Gakuen, mà còn là lời ca ngợi đầy cảm xúc về một phương pháp giáo dục tự do, nơi trẻ em được yêu thương, tôn trọng và khuyến khích phát triển theo cách riêng của mình. Với giọng văn trong trẻo, hồn nhiên và giàu cảm xúc, “Totto-chan Bên Cửa Sổ” không chỉ dành cho trẻ em mà còn chạm đến trái tim của người lớn, khơi dậy những suy ngẫm về giáo dục, tuổi thơ, và cách chúng ta nuôi dưỡng tâm hồn trẻ.
Giới thiệu tác giả Kuroyanagi Tetsuko
Kuroyanagi Tetsuko (sinh ngày 9 tháng 8 năm 1933 tại Tokyo, Nhật Bản) là một trong những nhân vật nổi tiếng nhất trong ngành giải trí và văn hóa Nhật Bản. Trước khi trở thành nhà văn với “Totto-chan Bên Cửa Sổ”, bà là một diễn viên, người dẫn chương trình truyền hình, và là Đại sứ Thiện chí đầu tiên của UNICEF tại Nhật Bản, được bổ nhiệm vào năm 1984. Sinh ra trong một gia đình trung lưu tại Tokyo, Tetsuko lớn lên trong thời kỳ trước và sau Thế chiến II, một giai đoạn đầy biến động của lịch sử Nhật Bản. Những năm tháng học tại trường Tomoe Gakuen – một ngôi trường tiểu học đặc biệt do thầy Kobayashi Sosaku sáng lập – đã để lại dấu ấn sâu đậm trong cuộc đời bà, trở thành nguồn cảm hứng cho cuốn sách nổi tiếng này.
Tetsuko viết “Totto-chan Bên Cửa Sổ” khi đã ngoài 40 tuổi, như một cách để ghi lại những kỷ niệm tuổi thơ và tri ân thầy Kobayashi – người mà bà xem là một nhà giáo dục vĩ đại. Cuốn sách không chỉ là câu chuyện cá nhân, mà còn là lời kêu gọi xã hội nhìn nhận lại cách giáo dục trẻ em, đặc biệt trong bối cảnh hệ thống giáo dục Nhật Bản thời bấy giờ bị chi phối bởi kỷ luật nghiêm ngặt và sự đồng nhất hóa. Với sự nghiệp đa dạng và trái tim dành cho trẻ em – thể hiện qua công việc từ thiện và những hoạt động vì giáo dục – Tetsuko đã biến “Totto-chan” thành một biểu tượng của sự tự do, sáng tạo, và tình yêu thương trong học đường.
Một thế giới tuổi thơ được tự do khám phá
“Totto-chan Bên Cửa Sổ” kể về hành trình của Totto-chan – tên thân mật của chính Kuroyanagi Tetsuko khi còn nhỏ – từ một cô bé nghịch ngợm bị đuổi khỏi trường tiểu học thông thường, đến khi tìm thấy “ngôi nhà thứ hai” tại Tomoe Gakuen. Cuốn sách được viết dưới dạng những mẩu chuyện ngắn, mỗi chương là một kỷ niệm nhỏ trong cuộc sống học đường của Totto-chan, từ những ngày đầu tiên bước vào trường trên những toa tàu cũ kỹ, đến những bài học kỳ lạ nhưng đầy ý nghĩa dưới sự dẫn dắt của thầy Kobayashi.
Câu chuyện bắt đầu khi Totto-chan, một cô bé 6 tuổi hiếu động và tò mò, bị cô giáo ở trường cũ xem là “rối loạn” vì không thể ngồi yên trong lớp, thường xuyên đứng bên cửa sổ gọi người qua đường, hoặc mở đóng bàn học hàng trăm lần chỉ để nghe tiếng động. Sau khi bị đuổi học, mẹ đưa Totto-chan đến Tomoe Gakuen – một ngôi trường đặc biệt được xây dựng từ các toa tàu cũ, do thầy Kobayashi Sosaku điều hành. Thay vì trách mắng hay ép buộc Totto-chan vào khuôn khổ, thầy Kobayashi kiên nhẫn lắng nghe cô bé nói suốt bốn tiếng đồng hồ trong buổi gặp đầu tiên, để cô được thoải mái bộc lộ bản thân. Từ đó, Totto-chan bắt đầu hành trình khám phá thế giới theo cách của riêng mình, trong một môi trường giáo dục không giống bất kỳ đâu.
Tại Tomoe, Totto-chan và các bạn được tự do chọn môn học yêu thích mỗi ngày, tham gia những hoạt động độc đáo như đi bộ khám phá thiên nhiên, ăn trưa với “món ăn từ núi và biển”, hay biểu diễn những vở kịch tự biên. Thầy Kobayashi không áp đặt quy tắc cứng nhắc, mà khuyến khích bọn trẻ học qua trải nghiệm thực tế và phát triển cá tính riêng. Chẳng hạn, khi Totto-chan làm rơi ví xuống hố phân, thầy không mắng mà chỉ nhẹ nhàng nhắc cô dọn sạch sau khi tìm xong – một cách dạy vừa tôn trọng, vừa giúp cô bé học được trách nhiệm. Những câu chuyện như khi cô bé chơi với chú chó Rocky, kết bạn với cậu bé Yasuaki bị bại liệt, hay tham gia lễ hội âm nhạc của trường, đều được kể với sự hồn nhiên và cảm xúc chân thật, như thể đưa người đọc trở lại tuổi thơ của chính mình.
Cuốn sách kết thúc với một nỗi buồn nhẹ nhàng: Tomoe Gakuen bị phá hủy trong một trận bom của quân Đồng minh vào năm 1945, khi Thế chiến II bước vào giai đoạn cuối. Totto-chan và các bạn phải chia tay ngôi trường yêu dấu, nhưng những bài học và tình yêu thương từ thầy Kobayashi vẫn mãi là hành trang trong cuộc đời họ. Dù không có cái kết trọn vẹn, câu chuyện vẫn để lại dư âm tích cực về sức mạnh của giáo dục và ký ức tuổi thơ không bao giờ phai nhạt.
Một câu chuyện trong trẻo, hồn nhiên và giàu cảm xúc
Phong cách viết của Kuroyanagi Tetsuko trong “Totto-chan Bên Cửa Sổ” mang đậm chất hồn nhiên của một đứa trẻ, nhưng ẩn chứa sự sâu sắc của một người trưởng thành nhìn lại tuổi thơ. Bà kể chuyện qua góc nhìn của Totto-chan nhỏ bé, với giọng văn giản dị, trong trẻo và đầy cảm xúc, như thể đang trò chuyện trực tiếp với người đọc. Mỗi mẩu chuyện đều ngắn gọn, chỉ vài trang, nhưng đủ để khắc họa một bức tranh sống động về cuộc sống học đường tại Tomoe, từ tiếng cười giòn tan của bọn trẻ, mùi thơm của cơm trưa, đến ánh nắng lấp ló qua cửa sổ toa tàu.
Sự hồn nhiên trong cách viết thể hiện rõ qua cách Tetsuko miêu tả những hành động ngây ngô của Totto-chan – như khi cô bé trèo lên cây chỉ để xem chim làm tổ, hay hào hứng kể lại chuyện bị chó cắn cho mẹ nghe mà không chút sợ hãi. Bà không tô vẽ hay lý tưởng hóa, mà để những chi tiết nhỏ nhặt tự nói lên vẻ đẹp của tuổi thơ: một chiếc ví rơi xuống hố phân, một buổi trưa ngủ quên trên ghế, hay một lần bị bạn trêu vì chiếc váy rách. Chính sự chân thật này khiến người đọc cảm thấy gần gũi, như đang sống lại những ngày tháng vô tư của chính mình.
Dù viết từ góc nhìn trẻ con, Tetsuko khéo léo lồng ghép những suy ngẫm của người lớn qua cách thầy Kobayashi đối xử với học sinh. Chẳng hạn, khi kể về việc thầy tổ chức “Ngày thể thao” để Yasuaki – cậu bé bại liệt – cũng được tham gia, bà không giảng giải dài dòng về sự công bằng, mà để hành động của thầy tự nói lên triết lý giáo dục của ông. Phong cách này vừa nhẹ nhàng, vừa sâu sắc, khiến cuốn sách không chỉ là một câu chuyện thiếu nhi, mà còn là một bài học về cách nuôi dưỡng tâm hồn trẻ. Tuy nhiên, một số người có thể thấy nhịp kể hơi chậm và rời rạc do cấu trúc từng mẩu chuyện riêng lẻ, nhưng chính điều đó lại tạo nên nét duyên riêng, giống như những mảnh ghép ký ức rời rạc nhưng đầy ý nghĩa.
Triết lý giáo dục tiến bộ trong “Totto-chan Bên Cửa Sổ”
“Totto-chan Bên Cửa Sổ” không chỉ là một cuốn sách để giải trí, mà còn chứa đựng những bài học sâu sắc về giáo dục, sự tự do, và giá trị của tuổi thơ. Qua câu chuyện tại Tomoe Gakuen, Tetsuko truyền tải thông điệp rằng trẻ em cần được yêu thương và tôn trọng như những cá nhân độc đáo, thay vì bị ép buộc vào khuôn mẫu. Thầy Kobayashi không xem Totto-chan là một học sinh “hư” khi cô bị đuổi học, mà nhìn nhận cô là một đứa trẻ đặc biệt cần không gian để phát triển. Cách ông để bọn trẻ tự chọn môn học, khuyến khích chúng đặt câu hỏi, và học qua trải nghiệm thực tế cho thấy một triết lý giáo dục tiến bộ: học không phải là nhồi nhét kiến thức, mà là khơi dậy sự tò mò và niềm vui.
Cuốn sách cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của tình yêu thương trong việc nuôi dưỡng tâm hồn trẻ. Thầy Kobayashi không chỉ dạy chữ, mà còn dạy bọn trẻ cách sống – từ việc trân trọng thiên nhiên, chia sẻ với bạn bè, đến việc tự tin vào bản thân. Chẳng hạn, khi Totto-chan lo lắng vì bị bạn trêu, thầy nhẹ nhàng nói rằng mỗi người đều có điểm mạnh riêng, và cô không cần phải giống ai cả. Bài học này không chỉ dành cho trẻ em, mà còn là lời nhắc nhở người lớn rằng sự đồng cảm và kiên nhẫn có thể thay đổi cuộc đời một đứa trẻ.
Một ý nghĩa khác là giá trị của tuổi thơ – một thời kỳ mà Tetsuko tin rằng cần được trân trọng và bảo vệ. Những ngày tháng tại Tomoe, dù ngắn ngủi, đã cho Totto-chan một nền tảng tinh thần vững chắc để bước vào cuộc sống sau này. Cuốn sách khuyến khích người đọc nhìn lại tuổi thơ của mình, suy ngẫm về những khoảnh khắc vô tư, và tự hỏi liệu chúng ta có đang cho trẻ em ngày nay đủ tự do để khám phá thế giới theo cách của riêng chúng hay không.
Cuốn sách này dành cho những ai?
“Totto-chan Bên Cửa Sổ” phù hợp với nhiều lứa tuổi và đối tượng khác nhau. Trẻ em sẽ yêu thích sự ngộ nghĩnh và những cuộc phiêu lưu của Totto-chan, trong khi người lớn – đặc biệt là phụ huynh và giáo viên – sẽ tìm thấy trong đó những bài học về giáo dục và cách nuôi dưỡng tâm hồn trẻ. Nếu bạn yêu thích văn học thiếu nhi, muốn tìm lại ký ức tuổi thơ, hoặc quan tâm đến các phương pháp giáo dục sáng tạo, đây là cuốn sách không thể bỏ qua.
Cuốn sách gây ấn tượng mạnh mẽ nhờ sự trong trẻo và chân thật trong cách kể chuyện. Tetsuko đã tái hiện một thế giới tuổi thơ sống động, nơi mỗi đứa trẻ đều được yêu thương và tôn trọng, tạo nên một bức tranh giáo dục lý tưởng nhưng không xa rời thực tế. Triết lý của thầy Kobayashi – khuyến khích sự tự do và cá tính – là một điểm sáng, đặc biệt trong bối cảnh giáo dục hiện đại thường bị chi phối bởi áp lực thành tích. Sự kết hợp giữa câu chuyện và hình minh họa đơn giản cũng làm tăng thêm sức hút của cuốn sách.
Một số trích dẫn ấn tương trong cuốn sách
- “Các em đều là những hạt giống tuyệt vời, chỉ cần được gieo trồng đúng cách, các em sẽ nở hoa rực rỡ.”
- “Con thích trường này vì ở đây con được làm chính con.”
- “Tôi không biết làm thế nào với con bé, nhưng tôi tin rằng nó là một đứa trẻ tốt.”
- “Tomoe không chỉ là trường học, mà là ngôi nhà của những giấc mơ.”
- “Cậu ấy không thể chạy nhảy như chúng tôi, nhưng nụ cười của cậu ấy sáng hơn bất kỳ ai.”
- “Nếu con làm bẩn chỗ đó, chỉ cần dọn sạch là được.”
- “Học không phải là ngồi yên trong lớp, mà là chạy nhảy và khám phá thế giới.”
- “Thầy không bao giờ mắng chúng tôi, thầy chỉ kể chuyện, và chúng tôi tự hiểu.”
- “Con muốn ở lại đây mãi mãi, vì ở đây mọi người đều yêu thương nhau.”
Mua sách “Totto-chan Bên Cửa Sổ” ở đâu?
Bạn có thể dễ dàng tìm mua cuốn sách Totto-chan Bên Cửa Sổ của tác giả Kuroyanagi Tetsuko với giá tốt cùng nhiều ưu đãi hấp dẫn trên web/app Fahasa.com hoặc hệ thống nhà sách Fahasa trên toàn quốc.
Lời kết
“Totto-chan Bên Cửa Sổ” của Kuroyanagi Tetsuko là một tác phẩm nhỏ bé nhưng chứa đựng sức mạnh lớn lao, vừa là một câu chuyện tuổi thơ đầy yêu thương, vừa là lời kêu gọi nhìn nhận lại cách chúng ta giáo dục trẻ em. Qua những ngày tháng tại Tomoe Gakuen, Tetsuko không chỉ kể về hành trình của chính mình, mà còn gửi gắm một thông điệp vượt thời gian: hãy để trẻ em được là chính mình, được khám phá, và được lớn lên trong tình yêu. Đây là cuốn sách mà bất kỳ ai từng là trẻ con – tức là tất cả chúng ta – đều nên đọc, để mỉm cười với ký ức và suy ngẫm về tương lai.
Ghé blog Fahasa để xem thêm nhiều nội dung hấp dẫn khác!
