Review sách “Chủ Nghĩa Khắc Kỷ”: Bí quyết nuôi dưỡng tâm trí tích cực bằng triết lý cổ xưa

Trong một thế giới đầy biến động, khi áp lực công việc, những mối quan hệ phức tạp, và dòng chảy không ngừng của thông tin dễ khiến chúng ta mất phương hướng, việc tìm kiếm sự bình an nội tâm trở thành khát vọng của nhiều người. Chủ Nghĩa Khắc Kỷ – Nuôi Dưỡng Sự Tích Cực, Sống Cuộc Đời Đẹp Nhất của Matthew J. Van Natta không chỉ là một cuốn sách triết học, mà còn là một người hướng dẫn thực tiễn, giúp chúng ta đối mặt với những thử thách của cuộc sống với tâm thế bản lĩnh và thanh thản. Với giọng văn gần gũi và những bài học dễ áp dụng, cuốn sách mang đến một góc nhìn mới mẻ về chủ nghĩa Khắc Kỷ – một triết lý cổ xưa nhưng vẫn giữ nguyên giá trị trong cuộc sống hiện đại.

Chủ nghĩa khắc kỷ là gì? 

Chủ nghĩa khắc kỷ (Stoicism) là một trường phái triết học cổ đại, bắt nguồn từ Hy Lạp vào khoảng thế kỷ 3 trước Công nguyên, do triết gia Zeno thành Citium sáng lập. Chủ nghĩa khắc kỷ tập trung vào việc rèn luyện tâm trí và đạo đức nhằm đạt được sự bình an nội tâm và hạnh phúc bền vững bất chấp những biến cố bên ngoài. Khái niệm cơ bản của chủ nghĩa khắc kỷ bao gồm:

• Kiểm soát cảm xúc: Người theo chủ nghĩa khắc kỷ tin rằng ta không thể kiểm soát được những sự kiện bên ngoài, nhưng có thể kiểm soát cách ta phản ứng với chúng, đặc biệt là cảm xúc tiêu cực như tức giận, sợ hãi, đau buồn.
• Sống theo tự nhiên: Con người cần sống hài hòa với tự nhiên và lý trí, hiểu rằng vũ trụ vận hành theo một trật tự hợp lý, và ta nên chấp nhận nó một cách an nhiên.
• Phân biệt giữa điều ta kiểm soát và điều không kiểm soát: Khắc kỷ nhấn mạnh việc tập trung vào những gì ta có thể kiểm soát (như thái độ, hành động, suy nghĩ) và buông bỏ lo lắng về những điều không nằm trong tầm tay mình (như vận mệnh, người khác, hoàn cảnh).
• Đức hạnh là điều quan trọng nhất: Theo khắc kỷ, đức hạnh (như trí tuệ, công bằng, dũng cảm, kiên nhẫn) là con đường duy nhất dẫn đến hạnh phúc thật sự.
• Chấp nhận số phận: Chủ nghĩa khắc kỷ dạy ta không chống lại số phận hay những điều không tránh khỏi, mà nên đón nhận chúng với lòng bình tĩnh và thái độ tích cực.

Giới thiệu về cuốn sách 

Matthew J. Van Natta là một tác giả, nhà sáng tạo nội dung nổi tiếng với podcast Good Fortune và blog Immoderate Stoic, nơi ông chia sẻ những cách áp dụng chủ nghĩa Khắc Kỷ vào cuộc sống hiện đại. Không giống như các triết gia hàn lâm, Van Natta tập trung vào tính thực tiễn, biến những ý tưởng triết học phức tạp thành các bài học dễ hiểu và có thể áp dụng ngay. Với sự am hiểu sâu sắc về các triết gia Khắc Kỷ cổ đại như Epictetus, Seneca, và Marcus Aurelius, ông đã viết cuốn sách này như một cẩm nang dành cho những ai đang tìm kiếm sự bình an và ý nghĩa trong một thế giới đầy biến động.

Chủ Nghĩa Khắc Kỷ – Nuôi Dưỡng Sự Tích Cực, Sống Cuộc Đời Đẹp Nhất là một tác phẩm của Matthew J. Van Natta, được xuất bản tại Việt Nam bởi Nhà xuất bản Thế Giới vào năm 2023, với bản dịch của Thanh Thủy, do SkyBooks phát hành. Cuốn sách có độ dài 208 trang, bìa mềm, và được thiết kế để dễ dàng tiếp cận với cả những người mới tìm hiểu về triết học. Tác phẩm tập trung vào việc giới thiệu và áp dụng các nguyên tắc của chủ nghĩa Khắc Kỷ vào cuộc sống hàng ngày, giúp người đọc xây dựng một lối sống tích cực, kiên cường, và hài lòng với những gì mình có.

Nội dung cuốn sách “Chủ Nghĩa Khắc Kỷ”

Chủ Nghĩa Khắc Kỷ – Nuôi Dưỡng Sự Tích Cực, Sống Cuộc Đời Đẹp Nhất là một hướng dẫn thực tiễn để áp dụng triết lý Khắc Kỷ vào cuộc sống hiện đại. Cuốn sách được chia thành các phần chính, bao gồm giới thiệu về lịch sử và nguyên tắc của chủ nghĩa Khắc Kỷ, các kỹ thuật tâm lý để kiểm soát cảm xúc, và những bài tập cụ thể để sống theo triết lý này. Matthew J. Van Natta không chỉ trình bày lý thuyết mà còn cung cấp các công cụ thực hành, giúp người đọc biến những nguyên tắc Khắc Kỷ thành một phần của cuộc sống.

Chủ nghĩa Khắc Kỷ: Một triết lý sống thực tiễn

Chủ nghĩa Khắc Kỷ, khởi nguồn từ Hy Lạp cổ đại vào thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên bởi Zeno của Citium, là một trường phái triết học tập trung vào đạo đức, logic, và vật lý. Tuy nhiên, Van Natta nhấn mạnh khía cạnh đạo đức của Khắc Kỷ, đặc biệt là cách nó giúp chúng ta đạt được sự bình thản (ataraxia) và sống một cuộc đời ý nghĩa. Cuốn sách giải thích rằng Khắc Kỷ không phải là việc kìm nén cảm xúc hay sống khắc khổ, mà là học cách tập trung vào những gì chúng ta có thể kiểm soát, chấp nhận những gì không thể thay đổi, và trân trọng những gì hiện có.

Một trong những nguyên tắc cốt lõi được Van Natta nhấn mạnh là sự phân biệt điều khiển (dichotomy of control), được truyền cảm hứng từ triết gia Epictetus. Theo nguyên tắc này, chúng ta nên tập trung vào những thứ trong tầm kiểm soát của mình (như suy nghĩ, hành động, và thái độ) và buông bỏ những thứ ngoài tầm kiểm soát (như ý kiến của người khác, thời tiết, hay kết quả của một sự kiện). Bằng cách thực hành nguyên tắc này, chúng ta có thể giảm bớt lo lắng, căng thẳng, và những cảm xúc tiêu cực.

Kỹ thuật tưởng tượng tiêu cực

Một điểm nhấn quan trọng trong cuốn sách là kỹ thuật tưởng tượng tiêu cực (negative visualization), được Van Natta trình bày như một công cụ mạnh mẽ để tăng cường lòng biết ơn và sự hài lòng. Kỹ thuật này yêu cầu chúng ta tưởng tượng về việc mất đi những thứ quý giá trong cuộc sống – như gia đình, công việc, hay sức khỏe – để nhận ra giá trị của chúng trong hiện tại. Ví dụ, Van Natta gợi ý rằng việc tưởng tượng một ngày người thân yêu rời xa chúng ta có thể giúp chúng ta trân trọng hơn những khoảnh khắc bên họ, thay vì xem đó là điều hiển nhiên.

Các bài tập thực hành Khắc Kỷ

Cuốn sách cung cấp một loạt bài tập thực tiễn để giúp người đọc áp dụng chủ nghĩa Khắc Kỷ vào cuộc sống hàng ngày:

• Nhật ký Khắc Kỷ: Ghi lại suy nghĩ và cảm xúc mỗi ngày để tự phản tỉnh, nhận diện các mẫu tư duy tiêu cực, và điều chỉnh thái độ.

• Thiền Khắc Kỷ: Thực hành thiền định ngắn để tập trung tâm trí, rèn luyện sự kiên nhẫn, và củng cố khả năng kiểm soát cảm xúc.

• Đối diện với khó khăn: Học cách nhìn nhận các thử thách như cơ hội để phát triển, thay vì xem chúng là trở ngại.

Van Natta cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sống theo đức hạnh (virtue), bao gồm sự khôn ngoan, công bằng, dũng cảm, và tiết độ. Ông khuyến khích người đọc đặt mục tiêu nội tại (như nỗ lực hết mình) thay vì mục tiêu ngoại tại (như chiến thắng hay danh vọng), để tránh thất vọng khi kết quả không như ý.

Ứng dụng trong cuộc sống hiện đại

Không giống như các tác phẩm triết học khô khan, cuốn sách của Van Natta tập trung vào việc làm thế nào để áp dụng Khắc Kỷ trong các tình huống thực tế: từ việc đối mặt với căng thẳng công việc, cải thiện các mối quan hệ, đến việc vượt qua những thất bại cá nhân. Ông sử dụng các ví dụ gần gũi, như cách một người Khắc Kỷ đối mặt với sự chỉ trích hoặc thất bại, để minh họa rằng triết lý này không chỉ dành cho các triết gia mà còn phù hợp với bất kỳ ai muốn sống tốt hơn.

10 trích dẫn nổi bật từ cuốn sách

• “Cách dễ dàng nhất để có được hạnh phúc là học cách muốn những thứ mà chúng ta đã có sẵn.”
• “Hãy tập trung vào những gì bạn có thể kiểm soát, và buông bỏ những gì nằm ngoài tầm tay.”
• “Tưởng tượng tiêu cực giúp chúng ta trân trọng những gì đang có mà không bám chấp vào chúng.”
• “Khi bạn đặt mục tiêu nội tại, như chơi hết sức trong một trận đấu, bạn sẽ không thất vọng dù kết quả ra sao.”
• “Cuộc sống luôn thay đổi, nhưng chúng ta có thể tìm thấy sự bình thản bằng cách chấp nhận những gì đến và đi.”
• “Hạnh phúc không phải là thứ bạn tìm thấy, mà là thứ bạn tạo ra thông qua cách sống của mình.”
• “Hãy dành thời gian để suy ngẫm về những điều bạn quý trọng, để nhận ra chúng quý giá đến nhường nào.”
• “Một người Khắc Kỷ không tìm cách thay đổi thế giới để phù hợp với mình, mà học cách thích nghi với thế giới.”
• “Sự bình thản đến từ việc sống theo đức hạnh, chứ không phải từ việc chạy theo danh vọng hay lạc thú.”
• “Khi bạn học cách kiểm soát tâm trí, bạn sẽ tìm thấy sự tự do thực sự trong cuộc sống.”

Điểm sáng của cuốn sách “Chủ Nghĩa Khắc Kỷ”

Cuốn sách sở hữu nhiều điểm mạnh nổi bật, bắt đầu từ giọng văn giản dị, gần gũi và dễ hiểu. Matthew J. Van Natta viết với phong cách thân thiện, giúp cả những người mới tiếp cận triết học cũng có thể dễ dàng thấu hiểu. Ông sử dụng những ví dụ thực tế trong cuộc sống hàng ngày, như cách đối mặt với áp lực công việc hay những lời chỉ trích, để minh họa cho các khái niệm Khắc Kỷ, khiến lý thuyết trở nên sống động và dễ tiếp cận hơn.

Không chỉ dừng lại ở phần lý thuyết, tác giả còn cung cấp nhiều bài tập thực hành cụ thể như viết nhật ký Khắc Kỷ hay thiền định. Điều này tạo điều kiện cho người đọc dễ dàng áp dụng triết lý vào cuộc sống, giúp giảm căng thẳng và nâng cao sự tự tin trong nhiều tình huống.

Sự cân bằng giữa kiến thức lịch sử, nguyên tắc triết học và hướng dẫn thực hành tạo nên một cuốn sách vừa sâu sắc về mặt tư tưởng, vừa thiết thực và dễ ứng dụng. Hơn thế nữa, tác phẩm còn truyền cảm hứng tích cực khi không chỉ giúp người đọc vượt qua khó khăn mà còn khuyến khích họ tìm thấy niềm vui và sự hài lòng trong những điều giản đơn nhất của cuộc sống, từ lòng biết ơn đến sự tự nhận thức.

Tất cả những yếu tố này góp phần làm nên một tác phẩm không chỉ bổ ích mà còn gần gũi, truyền cảm hứng mạnh mẽ cho bất kỳ ai quan tâm đến triết lý sống.

Vì sao nên đọc cuốn sách này?

Chủ Nghĩa Khắc Kỷ – Nuôi Dưỡng Sự Tích Cực, Sống Cuộc Đời Đẹp Nhất là một cuốn sách dành cho bất kỳ ai đang tìm kiếm sự bình an và bản lĩnh trong một thế giới đầy biến động. Dù bạn đang đối mặt với căng thẳng công việc, những mối quan hệ phức tạp, hay chỉ đơn giản là muốn sống một cuộc đời ý nghĩa hơn, cuốn sách này sẽ cung cấp những công cụ thực tiễn để rèn luyện tâm trí và phát triển đức hạnh. Với 10 trích dẫn sâu sắc và những bài học dễ áp dụng, Matthew J. Van Natta giúp người đọc nhận ra rằng hạnh phúc không nằm ở việc kiểm soát thế giới bên ngoài, mà ở việc kiểm soát chính mình. Cuốn sách đặc biệt phù hợp với những ai muốn bắt đầu hành trình tìm hiểu triết học Khắc Kỷ mà không bị choáng ngợp bởi các khái niệm phức tạp.

Lời kết